Voor natuur- en landschapsliefhebbers is er altijd van alles in onze streek te beleven. Verken de routes en geniet van het landschap, de natuur en de vogels.
Rond het dorp Eastermar ligt een groot netwerk aan wandel- en fietspaden. Een deel van deze paden liggen naast en over zandwegen en hebben meestal ook een schelpen(fiets)pad. Vanuit het dorp en enkele andere plekken zijn deze paden goed bereikbaar en te vinden. Een aantal van de paden lopen langs speciaal aangebrachte uitzichtpunten. Deze zijn op de bebording aangegeven. Soms moet er even vanaf een kleine parkeerplaats heen gelopen worden. Op de bijgevoegde kaart zijn deze uitzichtpunten aangegeven. (de kaart staat op de oude website; moet echter nog aangepast worden). De punten mogen ook bezocht worden in de broedtijd. De belangrijkste routes voor natuurliefhebbers en vogelaars zijn:
In zuidoostelijke richting naar de NO oever van De Leien:
- Via de hoofdstraat van het dorp richting Rottevalle gaan. Direct na de boerderij rechts het wandelpad de Mâlewei nemen. Bij het eerste huis en boerderij leidt links afslaan terug naar het dorp. Rechtdoor gaan tot de vaart rechts. Daar het hek door naar het uitzichtpunt. Dit punt biedt een schitterend uitzicht over lage kruidenrijke graslanden en brede moerasoever. In het westen staat in het begin van een elzensingel een zitboom voor Arenden. Vlak voor het punt in de oever staat ook zo’n rustboom. Deze zitplaatsen worden geregeld door Visarenden gebruikt maar ook wel door de Zeearend en andere vogels.
- Terug vanuit het uitzichtpunt kan de Mâlewei ook in oostelijke richting vervolgd worden. Het zandpad loopt dood aan het eind en gaat dan verder als verharde Bildtwei. Daar kan links terug naar het dorp gegaan worden of de weg rechts genomen worden tot aan de boerderij rechts waarna het pad bijna langs het Paviljoen De Leien loopt en uitkomt op de weg naar Rottevalle en Eastermar.
In noordelijke richting naar oostoever van De Burgumer Mar:
- Vanuit de hoofdstraat van het dorp langs het water bij de jachthaven (de Snakkerbourren) naar het zandpad met schelpen(fiets)pad de Achterwei gaan. In de eerste scherpe bocht kan links het (doodlopende) schelpenpad genomen worden naar de zwemplaats van het dorp aan De Burgumer Mar. Terug naar de Achterwei ligt ook links een hoog houten uitzichtpunt. Dit punt staat op de zgn. historische akkers waar in de zomer meestal een wandelpad door ligt. Van hieruit kan rechts weer een verhard paadje genomen worden naar het centrum van het dorp.
- Via de Achterwei (en eventueel het paadje door de akkers) is na de rechts gelegen drie huizen links een parkeerplaats. Deze geeft uitzicht over boezemland en een kleine plas waar op een eilandje één van de twee ooievaarsnesten van de Fûgelwacht staat. Wordt de Achterwei verder genomen dan komt de driesprong met kunstwerk (om op te zitten) in zicht. Rechts gaat het zandpad richting Heechsân en de weg naar Eastermar en (schuilenburg en) Jistrum. Links afslaan geeft 2 mogelijkheden.
4a. Kort na de linker afslag van de driesprong kan opnieuw links worden afgeslagen naar de Borstleane en dus ook rechtdoor gegaan worden. Rechtdoor betekent dat aan het eind van het zandpad de verharde (Schuilenburger) weg richting Jistrum of (Heechsân en) Eastermar wordt bereikt.
4b. Links afslaan gaat de Borstleane op. Dat leidt naar een aantal zomerhuisjes en dus ook naar privéterrein. Bij het eerste huisje staat aan het begin van het privépad, iets verhoogd, een rustbank. Deze plek geeft een mooi uitzicht over de overgang van het houtwallen- en singellandschap naar de meeroever en het meer zelf. Bij het huisje rechts begint een bijzonder wandelpad langs de oeverlanden van De Burgumer Mar. Van het pad afwijken mag na de broedtijd. Het pad, de Bûtlânsreed genoemd, eindigt bij het Piter Jehannesgat met P.Jehannes reed. Daar ligt ook een mooi uitzichtpunt dat een schitterend overzicht geeft van de korte overgang van het houtwallen- en singellandschap naar het meer open meeroeverlandschap met rietkragen en moerassen en ook van een deel van het meer. De P.Jehannesreed is een onverharde weg die uitkomt op de verharde weg (schuilenburg) die gaat naar Jistrum en (Heechsân) Eastermar. Het pad is verboden voor auto’s; er is bij de weg vooraan parkeergelegenheid. Terug naar Eastermar kan na een stukje Schuilenburgerweg ook weer de 1ste zandweg rechts, de Achterweg, genomen worden of de 2-de afslag rechts, de Middelwei om terug te keren naar Eastermar. Wordt de Achterweg genomen dan kan direct links ook een oud stukje Middelweg genomen worden dat uitkomt op de Middelweg (van de 2de afslag) en verder naar Eastermar gaat (na een scherpe bocht links aanhouden bij de driesprong).
- Een hele lange tocht gaat verder vanuit de P. Jehannesreed. Dat betekent linksaf slaan naar de brug over het Prinses Margriet kanaal bij Schuilenbrug. Direct over de brug moet linksaf geslagen worden. Het verharde pad langs het kanaal loopt dood op een begin van een fietspad. Daar is ook voldoende parkeergelegenheid. Het wandel- en fietspad heeft ongeveer halverwege een verhoogd uitzichtpunt. Dit punt biedt ruim overzicht over het noordoostelijk deel van De Burgumer Mar en de aangrenzende polder. Het pad eindigt bij de Marwei net voorbij aan de overkant van net water de botenhuizen. Langs die botenhuizen (links afslaan) loopt een wandelpad over de kade naar de Blauwe hoek, de zwemplaats van het dorp Jistrum. Terug is de route door het moerasgebied en eindigt weer bij de Marwei. Deze verharde landweg loopt verder naar het dorp Jistrum. Vandaar kan de terugweg ook genomen worden naar Eastermar. Terug over het pad naar Schuilenburg (brug Prinses Margrietkanaal) kan natuurlijk ook.
In zuidwestelijke richting naar Noordwestoever van de De Leien e.o.:
- Vanuit het dorp via de brug richting Burgum/Sumar links de Mienskerwei nemen. Verderop recht doorgaan (niet rechtsaf) en bij de parkeerplaats aan het doodlopende eind via het wandelpaadje links de kade nemen naar het uitzichtpunt dat een prachtig beeld geeft van het meer De Leien.
- Of vanuit het dorp via de brug richting Burgum/Sumar links de Mienskerwei nemen. Verderop nu rechts afslaan. Bij de privéoprit met populieren ligt links een parkeerterreintje. Via dit terrein het pad nemen naar de oever. Op de bult rechts, bij het gemaaltje, ligt een uitzichtpunt dat een landschapsoverzicht geeft over de natuur van de brede moerasoever en graslanden.
- Maar ook en alleen na de broedtijd (15 juni tot 15 maart) kan de kade langs het kanaal belopen worden. Vanuit het dorp via de brug direct links bij het fietspad het onverharde wandelpad (1ste lus van het Kroesepaed) nemen, over de kade langs de Lits lopen naar het uitzichtpunt bij De Leien en terug gaan via de Mienskerwei naar het dorp.
8a. òf (na de broedtijd) bij het parkeerterreintje aan het eind van de Mienskerwei nu de kade rechts (dus niet links; zie route 6.) nemen en naar het hoge uitzichtpunt lopen bij het gemaaltje. Vandaar teruglopen langs de vaart naar de Mienskerwei ter hoogte van de oprit met populieren. En vervolgens terug naar het dorp. (2de lus van het Kroesepaed).
8b. of route 8 en 8a vervolgen en bij het hoge uitzichtpunt bij gemaaltje verder lopen en vandaar de kade in zuidwestelijke richting volgen tot het bruggetje over de Tikevaart. Na het bruggetje gaat de route linksaf over het fietspad naar het dorp De Tike. Na het bruggetje rechtsaf slaan en het fietspad nemen dat uitkomt op de Mienskerwei. Van hier uit opnieuw rechts afslaan en terug naar de brug over de Lits en het dorp Eastermar. (de 3de lus van het Kroesepaad) . Wie linksaf het fietspad opgaat en niet naar de Tike wil maar naar de vogelhut in de westoever van De Leien, blijft het fietspad (dat langs de brede oever naar Oudega loopt) volgen tot de verharde weg Doktersheide. Links is daar het pad door het rietland naar de hut. Deze hut geeft een prachtige indruk van de luwe zijde van het meer.
In noordoostelijke richting het houtwallen- en singelgebied in:
Starten in het dorp levert de langste routes op. Dat is al minder het geval vanuit Heechsân. Parkeren bij Heechsân kan op diverse plekken maar ook zijn de bermen hier en daar breed genoeg om de auto kwijt te kunnen. De routes gaan, op kleine stukjes na, vrijwel altijd over verharde wegen waar ook lokaal verkeer langs gaat. Uit een aantal van de volgende routes kan gekozen worden. Maar u kunt zelf ook, zie www.tip-eastermar.nl, een route bepalen.
- Vanuit Heechsân, bv. de auto parkeren bij de kerk, de richting Jistrum nemen langs de begraafplaats met z’n karakteristieke toren met klimop. Na het laatste huis rechts de eerste afslag nemen. Dat is de Joerelaan. Het eerste weggetje links is doodlopend en half verhard in een beschut landschap. Het eerste pad rechts is onverhard (laarzen aan!), loopt langs een smalle watergang en komt uit op de verharde weg, de Lange Geestlaan. Aan de linkerkant ligt de grootste pingoruïne uit de omgeving, het Binnenvliet. Midden in de plas ligt een eilandje. Bij de Lange geestlaan recht afslaan betekent dat via It Heechsân de terugweg gevonden kan worden naar de parkeerplaats bij de kerk. De route kan ook wat langer gemaakt worden door aan het eind van de Lange Geestlaan via It Heechsân de Boerenstreek te nemen en aan het eind rechtsaf te slaan de Seadwei op. Aan het eind van de Seadwei weer rechts afslaan naar de parkeerplaats bij de kerk.
9a. Dezelfde route als 9. kan ook gaan over de weg de Joerelaan naar de Bosweg. Dat betekent dat de prachtige pingoruïne aan de rechterkant ligt en de zandwinplas (die moeilijk zichtbaar is) aan de linkerkant. Aan het eind van de laan kan zowel rechts als links de Bosweg op gegaan worden. Links gaat naar Drogeham. 200 meter verder kan links de zandwinplas gezien worden waar altijd wel wat te zien is. De route rechts nemen geeft de mogelijkheid om een deel van het fietspad Het Boppepaed te verkennen. Dat is het eerste pad links. Het eerste pad rechts is het onverharde deel van de Lange Geestlaan dat een zandpad met fietspad is. Deze volgen kan op de wijze zoals beschreven is onder 9 en gaat dus via Heechsân naar de parkeerplaats bij de kerk.
9b. Parkeren in de berm van de Lange Geestlaan kan ook. Dat kan vanuit Heechsân. Bijvoorbeeld iets verder dan halverwege het zandpad (dichtbij de Bosweg). Daar begint rechtsaf het Spoekeleantsje genomen worden. Hier start een ontdekkingsroute die door het houtwallenlandschap loopt en eindigt bij het onverharde zandpad met fietspad, de Groeneweg. Aangekomen bij dit zandpad kan daar om bij de auto te komen zowel links (2 x lange route terug naar de auto) als rechts (kortere route) afgeslagen worden. Deze routes kunnen ook gewandeld en gefietst worden door de auto te parkeren op een van de twee kleine parkeerplaatsen aan de oostkant van de Boskwei bij het Skeanpaed en het parkeerterreintje bijna tegenover de Groeneweg.
De twee langere routes:
- Vanaf het Spoekeleantsje gezien links afslaan en aan het eind van het zandpad links afslaan kan via een stukje Seadwei zowel gaan naar Rottevalle als naar Eastermar (verderop scherpe bocht naar rechts, de Achtienenwei nemen) maar de Seadwei kan ook rechtdoor vervolgd worden. Een stuk verderop is de 1ste afslag links de Boskwei. Direct bij het begin start het wandel- en fietspad, het Skeanpaed, dat eindigt bij de Mûntsegroppe en het vlakbij gelegen Spitkeetproject (van het dorp Harkema). Terug naar de Boskwei is de volgende afslag links de Groeneweg en vervolgens rechts een verharde weg, de Skieppedrifte, die naar het dorp Drogeham gaat. De volgende afslag links is het zandpad met fietspad, de Lange Geestlaan. Links in de bocht is het startpunt van deze route (het Spoekeleantsje) waar vlakbij geparkeerd werd.
- Vanaf het Spoekeleantsje gezien rechts afslaan en aan het eind opnieuw rechts afslaan gaat de Seadwei op en leidt naar Heechsân en Eastermar. De 1ste afslag rechts via Boerenstreek en It Heechsân naar de Lange Geestlaan of 2de afslag rechts via de Torenlaan en It Heechsân naar de Lange Geestlaan, het punt waar het Spoekeleantsje begint.
De kortere route:
- 3. Vanaf het Spoekeleantsje gezien links afslaan de Groeneweg nemen. De Groeneweg komt nu uit bij de Bosweg. Links afslaan en de Bosweg vervolgen tot de 1ste afslag naar links. Daar ligt de Lange Geestlaan met rechts de afslag naar het Spoekeleantsje en de plek waar geparkeerd werd.
- Een mooie route is ook de volgende: Zet de auto neer bij de kruising Witveensterweg en Mûntsegroppe. Daar begint het onverharde deel van een zandpad met fietspad dat uitkomt in Rottevalle. Er zijn weer drie mogelijkheden:
- 1. Een korte wandelroute kan genomen worden door het zandpad met fietspad links op te gaan en na de huisjes aan de oostzijde links het landbouwpad te nemen. Dit pad komt uit op de Langewijk. De drukke weg daar oversteken en links afslaan en de parallelweg nemen. Deze komt uit bij de rotonde in de Langewijk. Neem de richting Eastermar. Daar begint de Seadwei. Na enkele 100-den meters sla linksaf het verharde deel van de Mûntsegroppe die in de eerst volgende bocht overgaat in de Witveensterweg. Daar is het startpunt van de route.
- 2. De langere route is vooral bedoelt om te fietsen. Vanaf het startpunt gaat het fietspad naar Rottevalle. In het dorp rechts afslaan, de Bildtwei op. Deze volgen tot rechts de afslag naar de Witveensterweg. Die nemen en aan het eind begint de Mûntsgroppe het startpunt van de route.
Een andere langere route is ook de volgende. Neem in de bocht rechts het verharde deel van de Mûntsgroppe en steek de Seadwei over en vervolg het onverharde deel van de Mûntsgroppe. Na enkele 100-den meters ligt rechts het Spitkeetproject van het dorp Harkema. Even verder kan het wandel- en fietspad, het Skeanpad genomen worden dat uitkomt op de Bosweg. Links afslaan gaat naar de Seadwei die rechtsaf leidt naar Heechsân/Eastermar of Rottevalle. Rechtsafslaan betekent terug naar de Mutsgroppe door de eerste weg rechts te nemen (tegenover het onverharde deel) waar in de eerste bocht naar recht de startplaats was. Rechtdoor is route 10.1 .